Przegląd właściwości psychometrycznych kwestionariuszy oceny jakości życia związanych ze zdrowiem (HRQOL)

Kliknij autora aby wyszukać wszystkie publikowane przez niego artykuły:
Mateusz Maciejczyk, Edyta Rysiak, Halina Car

4 (49) 2016 s. 415–421
Kliknij aby wrócić do spisu treści
415_4_49_2016.pdf
Cyfrowa wersja artykułu (plik PDF)

DOI: https://doi.org/10.20883/ppnoz.2016.30

Fraza do cytowania: Maciejczyk M., Rysiak E., Car H. Przegląd właściwości psychometrycznych kwestionariuszy oceny jakości życia związanych ze zdrowiem (HRQOL). Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu. 2016;4(49):415–421. DOI: https://doi.org/10.20883/ppnoz.2016.30

Wiarygodność kwestionariuszy oceny jakości życia jest niezbędna do prawidłowej interpretacji ich wyników. Walidacja pozwala określić, na ile przydatne będzie testowane narzędzie w konkretnym kontekście klinicznym. Do takiej oceny służą parametry określane mianem właściwości psychometrycznych, na które składają się przede wszystkim trafność (ang. validity), rzetelność (ang. reliability) oraz czułość testu. Celem pracy jest usystematyzowanie wiedzy w zakresie psychometrii wykorzystywanej w badaniu wiarygodności kwestionariuszy oceny jakości życia. Trafność określa, czy kwestionariusz mierzy to, co powinien mierzyć. Najczęściej wyróżniamy jej trzy aspekty: trafność treściową, kryterialną oraz teoretyczną. Trafność treściowa określa, na ile instrument pokrywa zamierzony obszar zainteresowania. Trafność kryterialna to analiza zgodności pomiarów otrzymanych za pomocą narzędzia z określonym kryterium o udowodnionej relacji z pierwotnie mierzoną wartością wyjściową (walidacja poprzez porównanie wyników z testem referencyjnym). Trafność teoretyczna określa stopień zależności pomiędzy wynikami kwestionariusza a teoretycznym modelem zjawiska, zbudowanym na podstawie osobnych badań jego zależności. Rzetelność w świetle klasycznej teorii testów ocenia stopień losowej rozbieżności w wynikach pomiarów, które z założenia powinny być jednakowe oraz określa zakres, w którym kwestionariusz będzie dawał spójne i powtarzalne wyniki. Rozróżnia się rzetelność rozumianą jako spójność wewnętrzną oraz rzetelność związaną z powtarzalnością pomiarów (testu–retestu, pod względem zgodności ocen). Czułość kwestionariusza to jego zdolność do pomiaru różnic w jakości życia między pacjentami lub grupami pacjentów. Wyróżnia się również ocenę czułości na zmiany kliniczne (responsywność), wykonywaną u tego samego pacjenta. Ocena właściwości psychometrycznych kwestionariuszy jakości życia pozwala określić ich wiarygodność w warunkach konkretnego kontekstu klinicznego. Istotna jest ocena wszystkich jej aspektów, gdyż tylko wtedy można mówić o pozytywnym wyniku walidacji.

Słowa kluczowe: walidacja, trafność, rzetelność, czułość, responsywność.



Copyright © 2006–2024 Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu. Wszelkie prawa zastrzeżone